Nga thỏa thuận ngầm với Mỹ

Thứ sáu, 13/09/2013 11:40

(Cadn.com.vn) - Mặc dù có nhiều ý kiến cho rằng, đề xuất của Nga về kiểm soát kho vũ khí hóa học (VKHH) Syria là thỏa thuận ngầm giữa hai ông lớn Moscow – Washington, nhưng Điện Kremlin cũng có “lối đi” riêng.

Nga thực sự mang làn gió mát hạ nhiệt chảo lửa Syria.

Một giải pháp ngoại giao cho Syria đang dần biến thành hiện thực khi ngày 12-9, Washington hối thúc Syria nhanh chóng công bố quy mô kho VKHH. Trong khi đó, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đến Genève (Thụy Sĩ) gặp người đồng cấp Nga Serguei Lavrov để thảo luận về đề xuất của Moscow. Mọi việc có vẻ khả thi, song rất khó đoán trước.

ĐÔI BÊN CÙNG CÓ LỢI

Tuy nhiên, việc đề xuất của Nga nhanh chóng nhận được cái gật đầu của hầu hết cộng đồng quốc tế, từ Liên minh Châu Âu (EU) cho đến Trung Quốc, Iran và tất nhiên là cả Mỹ khiến người ta đặt ra một dấu chấm hỏi.

Giới quan sát cho rằng, giải pháp của Nga dường như là một thỏa thuận ngầm giữa Moscow và Washington. Theo báo CSMonitor, cả hai tìm thấy tiếng nói chung về VKHH của Syria như một cách để ông Obama tránh cuộc tấn công khó chịu nhằm vào Damascus và giúp ông Putin củng cố thanh thế của một cường quốc đồng thời vẫn bảo vệ đồng minh Syria. Một quan chức Nhà Trắng tiết lộ, đề xuất trên là kết quả của nhiều tháng trao đổi giữa hai nhà lãnh đạo Obama và Putin, giữa Ngoại trưởng John Kerry và người đồng cấp Serguei Lavrov.

Mỹ - Nga đang bàn cách tiêu hủy kho VKHH của Syria. Ảnh: Reuters

Trong khi đó, nhật báo Kommersant của Nga ngày 12-9 cho biết, Moscow trao cho Washington bản kế hoạch 4 bước để Damascus thực hiện giao nộp các VKHH. Báo trên dẫn nguồn tin ngoại giao ở Nga cho biết, bước đầu trong kế hoạch này bắt đầu bằng việc Syria gia nhập Tổ chức cấm VKHH (OPCW). Tiếp theo, Damascus sẽ phải công bố vị trí của các kho VKHH và nguồn gốc xuất xứ của chúng. Bước thứ ba, Damascus phải cho phép các thanh sát viên OPCW tới Syria kiểm chứng. Và cuối cùng sẽ là hợp tác với các thanh sát viên về cách thức tiêu hủy VKHH.

Hiện chưa xác định bên nào sẽ tham gia tiêu hủy các VKHH, song không loại trừ khả năng Mỹ-Nga cùng thực hiện.

LỐI ĐI RIÊNG CỦA NGA

Khả năng Nga sẽ chuyển giao hệ thống tên lửa S-300 cho Iran được cho là cách mà Điện Kremlin được lợi trong tranh chấp với Nhà Trắng về Syria.

Theo CSMonitor, người Nga có thể đang chơi ván cờ riêng: đó là làm sống lại cuộc hội đàm thỏa thuận vũ khí với Iran nhằm tạo đòn bẩy vào tranh chấp liên tục với Mỹ về Syria. Theo báo Kommersant, Điện Kremlin quyết định đi trước với việc bán gói hệ thống tên lửa phòng không S-300 tiên tiến cho Iran, đảo ngược quyết định 3 năm trước đây dưới thời Tổng thống Dmitry Medvedev. Theo báo này, Nga đang lo lắng về vụ kiện 4 tỷ USD khi Iran đệ đơn lên Tòa án Genève vì Moscow không cung cấp S-300 theo đơn đặt hàng. Hợp đồng mới sẽ có hiệu lực với điều kiện Iran rút vụ kiện chống lại Cty Rosoboronexport của Nga. Tờ báo trích dẫn nguồn tin thân cận với Điện Kremlin nói rằng, ông Putin đang xem xét đề nghị của tân Tổng thống Hassan Rouhani, động thái có thể làm suy yếu tinh thần hợp tác mới Nga-Mỹ về Syria. Tuy nhiên, Điện Kremlin bác bỏ việc này.

S-300- một trong những hệ thống phòng thủ tên lửa tinh vi nhất trên thế giới sẽ được cung cấp cho Iran nhằm bảo vệ chống lại các cuộc không kích, động thái báo động Israel, quốc gia thường xuyên cảnh báo về khả năng không kích để tiêu diệt các cơ sở hạt nhân của Tehran. Trước khi ông Medvedev hủy bỏ thỏa thuận S-300 với Iran trong năm 2010, nhà lãnh đạo Israel Benjamin Netanyahu liên tục đến Moscow trong một nỗ lực để thuyết phục Điện Kremlin không bán hàng. Tương tự như vậy, Mỹ và Israel tổ chức đầy đủ các loại hình ngoại giao để thuyết phục ông Putin hủy bỏ hợp đồng cung cấp S-300 cho Syria vào đầu năm nay.

Không rõ liệu Moscow đã chuyển S-300 cho Syria hay chưa nhưng Tổng thống Putin giải thích trong một cuộc phỏng vấn tuần trước rằng: “Chúng tôi có hợp đồng cung cấp S-300 cho Syria, và đã cung cấp một số thành phần. Tuy nhiên, việc cung cấp đã bị đình chỉ”.

Khả Anh